- This article has no English translation. Please add it if you know the language in which it was written.
Jacob van Maerlant
Der Naturen Bloeme is an adaptation of De natura rerum by Thomas of Cantimpré.
Text[]
Der Naturen Bloeme 2, Monocheros[]
Dutch original[]
Monocheros, verstaet mi wale,
ludet eenhoren in Dutsche tale.
Plinius segt, ende Solijn,
dat cume vreseliker dier mach sijn;
sijn luud elken man vervart.
Ghescepen est als i pard,
ghevoet na 't elpen diere,
ghehovet na des herts maniere,
na swijn ghestart, als wijd horen.
Midden in den hovede voren
raghet hem .i. horen so clar,
.iiij. voete lanc es hi, dats war,
so scarp, dar mach niet jeghen staen.
Men macht bi ghenen engiene vaen
maer niet ghetemmen, hoe soet si.
Ons seghet Jacop van Vitri
dat levende gheen man ne vaet;
want eist so datment belacht,
ende hoe't hem siet in smans hoede,
het blivet doet van overmoede.
Dit nes d'eenhoren niet, dat verstaet,
dat die reine maget vaet.
Der Naturen Bloeme 2, Unicornus[]
Dutch original[]
Unicornus ludet: .i. horen;
"espentijn" heetement, als wijt horen;
rinocheros heetet in Griexe wort,
om dat het hevet, als men hort,
den horen staende te sire baten
tusschen sine twee nasegaten.
Na sire cracht so esset cleene,
na sire groten hevet curte beene;
dus scrivet Isidorus die here.
Snel ende wreet eist harde sere.
Nemmermeer oec sonder waen
ne caent jagre ghevaen.
Gheleu so esset gehaer.
Viere voete lanc, dat wetet over waer,
es hem die horen, starc alse been.
Dien wettet an enen steen,
sone mach hem die olifant
niet gheweren voer dien viant.
Gheen spiet sone maghet vervaren.
Up hoghe berghen wandelet te waren,
ende in der wostinen nochtan
die onghewandelt sijn den man.
Ons scrivet Jacob van Vitri
ende sente Isidorus, de meester vri,
hoement vaet ende niet ne jaghet:
Men nemet ene ombesmette maghet
ende setse alleene in ghene woud
daer hem d'unicornus houd.
Dar comet dat dier ende siet ane
dat reine vlesch, de soete ghedane,
ende werpet dar wech, ende af doet
allen fellen overmoet;
ende anebedet die suverhede.
Sijn hovet met groter goedertierede
ende leghet in der joncvrouwen scoet,
ende slapet daer met gnoechten groot.
So coment die jaghers mettien
ende vanghent al onversien.
Si slaent doot na hare ghevoech;
ofte si bindent vaste ghenoech,
ende bringhent in palaisen dan
hoghen heren te scouwene an.
Dit wreede dier, dit espentijn
dinket mi .i. bedieden sijn
vanden Godes sone, die sonder beghin
es ende was indes vader sin;
want eri andie maget quam
ende dar onse vlesch an nam,
was hi in hemelrike wreet,
ende verstac die inglen leet
uten hemele onder d'erde,
om hare dorpere hovarde.
In arderike balch hi mede
om sine overhorechede
up onsen ersten vader Adame;
ende hi toghedem sine grame
den quaden Sodomiten mede,
om hare groote onsuverhede;
ende om hare gulseit also wel
den kindren van Israel.
Dit unicoren, dese eneghe sone:
ne levede inde werelt de gone
diene enechsijns hadde belaghet,
sonder Maria, de soete maghet
die alleene, alst es an scine,
sat inder werelt wostine.
Alleene was soe, want hare ghelike
ghebreket in dat arderike.
Hare oetmoede, hare suverhede
daden den sone der ewelicheden
vergheeten sine wreetheit groot,
ende beete neder in haren scoet,
dats in haren lachame reine,
dar hi, sonder mans ghemeine,
den menschelic roc ane dede
t'onser alre salichede.
In desen roc, sonder waen,
hebbene de jagers ghevaen
alse inder reinre maghet scoet.
Dat sijn de Joden, diene doot
sloeghen al sine daer vonden;
die dar naer in curten stonden
van doode te live up was ghewect,
ende inden hoghen palaise ghetrect
met sinen eweliken vader,
dar die heleghen sijn algader.
Der Naturen Bloeme 4, Monocheros[]
Dutch original[]
Monocheros, na onsen horne,
es .i. visch met .i. horne,
also alsons Liber Rerum seghet,
die de scepe te scorne pleghet
metten horne scarp ende lanc.
Dies so hebbe onse Here danc:
dit wonder es te scuwene goet,
dar ment siet in die zee vloet.
Die horen staet hem voren int hovet,
dar hi die scepe mede clovet.